Hoe betrek je vrijwilligers in je netwerk?
Hoe betrek je vrijwilligers in je netwerk?
Samenwerking
Op lokaal en op Vlaams niveau ontstaan er steeds meer samenwerkingen en netwerken op het vlak van diversiteit. Deze netwerken worden grotendeels bevolkt door beroepskrachten. Het blijkt moeilijk om mensen in een kwetsbare positie rechtstreeks te laten participeren aan deze professionele netwerken. Ook jonge jeugdwerkvrijwilligers zal je bijna nooit aan de tafel aantreffen.
Ook is het niet evident om mensen in een kwetsbare positie en jonge jeugdwerkers rechtstreeks met elkaar in contact te brengen of de netwerken rond de beide met elkaar te verbinden. Het blijven vaak twee aparte werelden, zoals dit praktijkvoorbeeld van Tumult, KIYO en U move 4 Peace illustreert.
Als je kijkt naar de drempels die beide groepen ondervinden, dan lopen die nagenoeg gelijk voor beide:
- Schrik voor het onbekende
- Andere zorgen aan hun hoofd, andere prioriteiten, met zoveel bezig
- Beperkte draagkracht om er iets extra bij te nemen
- Zichzelf niet bekwaam voelen
- Niet goed weten hoe je contact legt
- De ‘andere’ moet maar meer moeite doen
- Er is veel goede wil en interesse langs beide kanten.
- We moeten voorzichtig zijn met veralgemenen: er is een grote diversiteit, zowel bij mensen in kwetsbare positie als bij jeugdwerkorganisaties.
- We mogen de verschillen niet onderschatten, maar ook niet overschatten.
- In de concrete omgeving rond de jeugdorganisatie liggen bruikbare kansen: oudere vrijwilligers op zoek naar een nieuwe uitdaging, oud-leiding van de groep, betrokken ouders en steunfiguren van groep … zien het misschien wel zitten om bruggen te bouwen.
Wat kan je doen?
Voogd(en)/Ouder(s) betrekken
Ouders die in armoede leven of ouders van kinderen met een handicap zijn natuurlijk in de eerste plaats ook gewoon ouders. We weten uit onderzoek dat ouders die minder vertrouwd zijn met het jeugdwerk met een aantal vragen zitten. Ze hebben nood aan meer informatie en communicatie. Vertrouwen en beeldvorming vormen daarbij uitdagingen. Het jeugdwerk staat voor de opdracht zorgen en vrees van ouders weg te nemen, ouders te overtuigen van de meerwaarde van jeugdwerk en mogelijks te hoge verwachtingen te doorprikken.
De onderzoekers zetten daarom nog een stap verder in hun onderzoek naar de relatie ouders-jeugdwerk. In een vervolgonderzoek laten ze jeugdwerkers aan het woord over hoe ze de relatie ouders-jeugdwerk ervaren, waar ze op inzetten, wat ze moeilijk vinden en waar ze ondersteund bij willen worden. Deze input werd de basis voor een ondersteuningstool: Meet the parents?!.
Mensen samenbrengen
Persoonlijk contact werkt nog steeds het beste. Een eenvoudige, oprechte en informele ontmoeting tussen mensen kan erg motiverend zijn om mensen te verbinden met elkaar en binnen een samenwerkingsverband. De ‘ander’ krijgt een gezicht en blijkt ook maar een gewone mens.
Praktijkvoorbeeld: De jeugddienst van Gent zette op een informele manier een gesprek op tussen de jeugdwerkers en kansarme ouders die al ervaring hadden met jeugdwerk.
“De gespreksavond is een geslaagde manier om de leefwereld van vrijwilligers te verbreden. Er wordt immers niet ‘over mensen gepraat’, maar mét mensen. Arm zijn is immers geen identiteit. De noemer ‘mensen in armoede’ herbergt een enorme diversiteit aan mensen. Het is heel delicaat om drempels die mensen in armoede ervaren te benoemen, zonder te veralgemenen en dus te stereotyperen. Praten met verschillende mensen in armoede, leert dat je buiten je eigen referentiekader treedt en leert je communiceren, want wat voor iemand belangrijk is, vraag je best aan de persoon in kwestie.” (Jennifer Lamote, projectmedewerker Gent)
Voorbereiden of niet?
Moet je de deelnemers aan zo’n ontmoeting daar op voorhand op voorbereiden of niet? Als je het wel doet, maak je misschien de spontaneïteit kapot. Mensen passen soms zo op hun woorden dat het een oprechte ontmoeting in de weg staat. Je maakt de ander misschien ‘specialer’ dan die in wezen is of je benadrukt te veel de verschillen tussen mensen, terwijl mensen ook veel gemeenschappelijk hebben.
Bekijk het fragment ‘all that we share’
Maar als je mensen niet voorbereidt, dan bestaat de kans dat mensen gekwetst worden, dat er misverstanden of conflicten ontstaan, stereotypen worden bevestigd en dat je mensen verder van elkaar wegdrijft in plaats van hen te verbinden.
Met Oog voor Armoede publiceerde De Ambrassade een handleiding met goede voorbeelden en handvatten voor jeugdwerkers die een laagdrempelige dialoog willen opzetten met armoedeorganisaties. Je vindt er een pagina met inspiratietips, vol documentaires, publicaties, online filmpjes, opiniestukken, boeken en artikels over jongeren en armoede die zeker een gesprek op gang kunnen brengen.
Bewust worden van je referentiekader en privileges
Een belangrijk element van zo’n ontmoeting is dat mensen zich bewust worden van hun referentiekader en hun privileges.
Privileges komen in allerlei vormen. Witte privileges zijn “...een onzichtbaar pakje van onverdiende voordelen waarop ik elke dag kan rekenen en waaruit ik elke dag winst kan halen, maar waarover ik onwetend moet blijven. Witte privileges zijn zoals een onzichtbare gewichtsloze knapzak met speciale voorzieningen: kaarten, paspoorten, codeboeken, visums, kleding, werktuigen, en blanco cheques.” Dat schreef Peggy McIntosh in ‘Witte privileges: de onzichtbare knapzak uitpakken’. Maar ook geslacht, geaardheid, lichaamsgewicht … leiden tot privileges.
Werkvormen en tools
- Een gekende werkvorm om privileges aan te brengen en te bespreken is de privilege walk. Je vraagt een groep om op één lijn te gaan staan en legt hen een aantal stellingen voor. Op basis van hun antwoord op de stelling zetten mensen een stap naar voor of naar achter. Zo wordt het verschil in privilege duidelijk zichtbaar. In deze trailer van ‘Wit is ook een kleur’ vind je hiervan een illustratie.
- Kanttekening: Sommigen uiten ook twijfels bij de privilege walk als werkvorm. Mensen in een minder geprivilegieerde positie moeten misschien meer over zichzelf prijs geven dan ze willen. Ook worden hun ervaringen gebruikt als een soort didactisch materiaal om meer geprivilegieerde mensen iets bij te leren. De kans bestaat dat mensen in een geprivilegieerde positie gekwetst of agressief reageren. Op die manier eisen ze alle aandacht op met hun gevoelens van schuld of schaamte en kwetsen ze mensen in een minder sterke positie. Het kan ook leiden tot onproductieve discussies. Ook als mensen in een geprivilegieerde positie luchtig doen over de oefening en licht gaan over het verschil in privilege, kan dit kwetsend zijn voor wie in een minder sterke positie zit.
- Een alternatieve werkvorm is ‘privilege te koop’. Mensen kiezen in kleine groepjes privileges uit een lijst die ze belangrijk vinden. Elke privilege heeft een zekere kostprijs. De beschikbare budgetten zijn ongelijk verdeeld over de verschillende groepen.
- Met de workshop inburgering voor autochtonen ondersteunt LABO vzw mensen die het moeilijk hebben om een plaats te vinden in een superdiverse samenleving.
- De digitale brochure ‘Macht herverdelen’ van Demos kan je taal en je referentiekader over interculturalisatie verruimen en een middel zijn voor discussie en inspiratie, in je eigen organisatie en je netwerk.
[testimony.testimony title]
