Genderinclusiviteit in het vrijetijdsaanbod

Kinderen hebben al sinds hun 3 jaar een ontwikkelde genderidentiteit en weten welke verwachtingen van hun geslacht/gender bestaan. Dit betekent dat kinderen die eigenlijk geen zin hebben om aan die verwachtingen te voldoen al meteen starten met een moeilijkere situatie. Op verscheidene banale momenten krijgen ze soms scheve blikken of kan hen aangeraden worden om een ander soort speelgoed te kiezen.

Jouw vereniging kan de plek worden waar een kind even niet moet letten op al die verwachtingen van buitenaf. Door de kinderen aan te moedigen om dingen te proberen die out-of-the-box zijn, geef je ze de veilige plek hen zelf te laten kiezen hoe zij met gender en later met seksualiteit omgaan. Dit kun je het best doen als je als professional of animator weet hoe gender en seksualiteit perfect in elkaar zitten en wat de verschillen ervan zijn.

Genderkoek

De Genderkoek toont je op een zeer duidelijke manier hoe al die verschillende aspecten van je gender en seksuele identiteit in elkaar zitten. De Genderkoek is dé internationale standaard om de complexiteit van gender en seksualiteit uit te leggen. 

Bekijk het filmpje van Wel Jong waar de Genderkoek helemaal uitgelegd wordt.

Vrijetijdsactiviteiten zijn in het algemeen belangrijk voor de identiteitsontwikkeling en voor het welzijn van kinderen en jongeren. Voor LGTQIA+ personen is dit eveneens zo. De gender- en seksuele ontwikkeling is ook gebaat bij vrijetijdsdeelname. Ze kunnen er in contact komen met andere kinderen in gelijkaardige situaties, dingen ontdekken over zichzelf, het bespreken van films, boeken waar bijvoorbeeld aseksualiteit in voorkomt, enz.

Langs de andere kant is er het risico dat kinderen en jongeren binnen jouw organisatie kunnen botsen op vooroordelen, stereotypen en negatieve houdingen tegenover LGBTQIA+. Dit kan als gevolg hebben dat ze minder gaan deelnemen aan die vrijetijd of kiezen voor organisaties die specifiek zijn opgericht voor LGBTQIA+ jongeren.    

Hoe ga ik hier mee om in mijn werking?

We sommen een aantal tips op die helpen van jouw vereniging een zo veilig mogelijke omgeving te maken voor LGBTQIA+ jongeren. Het is vooral belangrijk om in gesprek te gaan met de kinderen en jongeren in kwestie.

• Maak gender- en seksuele identiteit bespreekbaar. Dit doe je door rekening te houden met de noden van jouw kinderen en jongeren. In gesprek gaan is van belang. Waak ook over de grenzen van jongeren. Laat hen zelf kiezen of ze zich outen en op welke manier ze dit doen. Steek ze niet zelf in een hokje. Ga vragen vanuit de groep niet uit de weg.
  
  
• Zorg voor een genderinclusieve administratie. Stel jezelf de vraag: is het nodig dat kinderen bij onze vereniging hun geslacht doorgeven? Als dit toch nodig zou zijn, kan je naast man en vrouw ook een optie ‘x’ en andere voorzien. Voorzie ook een makkelijke manier om je geslacht te kunnen aanpassen als deelnemer en vrijwilliger.
  
  
• Gebruik zelf correcte termen rond gender en seksualiteit. Dit is soms even oefenen. Bijvoorbeeld: de voornaamwoorden ‘die, hen, hun’ kunnen in het begin wat verwarrend zijn om juist te vervoegen. Het kan uiteraard ook eens gebeuren dat je per ongeluk het foute voornaamwoord zegt. Als je een fout maakt kan je best jezelf verbeteren, je excuseren en verder gaan met het gesprek.
  
  
• Versterk de kennis en het bewustzijn van de begeleiders rond de minderheidspositie van LGBTQIA+ personen in onze samenleving.
  Je kan bijvoorbeeld op een vergadermoment een presentatie geven rond deze doelgroep met een aantal aandachtspunten waar rekening mee gehouden kan worden. Of je kan een spel spelen rond het thema. Probeer niet ‘belerend’ over te komen. Ga in gesprek rond de bedenkingen en vragen die kinderen en jongeren hebben en probeer samen te zoeken naar een antwoord/oplossing.
  
  
• Soms kunnen er zeer praktische drempels zijn voor LGBTQIA+ personen, die je als vereniging kan wegwerken.
• Genderneutrale toiletten (geen aparte jongens- en meisjestoilet).
• Ook kleedkamers, douches en slaapplekken kunnen een gevoelig punt zijn. Bij LGBTQIA+ personen kan dit een extra drempel vormen. Meestal zijn die ruimtes verdeeld in man/vrouw. Een onderverdeling die voor velen niet voor vanzelfsprekens is. Ga in gesprek met de kinderen en jongeren voor wie dit een gevoelig punt is, en zoek samen een oplossing.
• Je kan je infrastructuur best preventief aanpassen. Wacht niet tot als je een nieuw lid hebt dat zich bv. als non-binair identificeert.
• Er zijn bepaalde spelletjes die gevoelig kunnen liggen bij LGBTQIA+ personen.
  Bijvoorbeeld: een spel waarbij je van gender verwisselt, het klassieke ‘jongens tegen meisjes’. Ook in toneeltjes kunnen er vaak genderstereotypen naar boven komen in verband met gender en seksualiteit. Wees hier aandachtig voor. Dit geldt niet alleen voor LGBTQIA+ kinderen en jongeren, ook andere kinderen kunnen bepaalde spelen als confronterend ervaren.