Het belang van een toegankelijk gebouw
Het belang van een toegankelijk gebouw
Toegankelijkheid
Uit een onderzoek gedaan in 2011-2012 die polst naar de toegankelijkheid van jeugdlokalen zijn heel wat vaststellingen gekomen.
Wil je meer in detail lezen over dit onderzoek? Bekijk het eindrapport:
“60% van de jeugdverenigingen heeft ervaring met jongeren met een beperking."
Cijfers kinderen en jongeren met een beperking in de samenleving
In 2010 voerde de Universiteit Gent (vakgroep Sociologie en vakgroep Sociale Agogiek) in opdracht van het Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media, Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen, Afdeling jeugd het onderzoek ’Jeugdbewegingen in Vlaanderen, een onderzoek bij groepen, leiding en leden.’ uit. Hieruit bleek dat het aantal leden met een beperking ongeveer 9% en het aantal personen van de leiding met een beperking ongeveer 6% zou zijn.
Ook in de onderwijsstatistieken van Vlaanderen (2009-2010) blijkt dat het percentage voor jongeren met een beperking (2,5 – 18 jaar uit het kleuter-, lager- en secundair onderwijs) ongeveer 5% bedraagt.
De diepte-interviews met jeugdwerkorganisaties maakten duidelijk dat deze cijfers als vrij hoge percentages ervaren worden. Maar uit de online bevraging blijkt dat 60% van de online bevraagden wel degelijk ervaring heeft met jongeren met een beperking. Hier vallen ook tijdelijke beperkingen zoals een gebroken been of arm onder. Die zitten uiteraard niet in de eerder vermelde statistieken. De vaakst genoemde beperkingen uit ons onderzoek waren cognitief/psychische beperkingen, motorische beperkingen en tijdelijke beperkingen.
De huidige toegankelijkheid van gebouwen bij jeugdverenigingen
De grootste knelpunten uit het onderzoek van toegankelijkheid in gebouwen bij jeugdverenigingen zijn:
- het ontbreken van een toegankelijke toegang en een toegankelijk toegangspad;
- het ontbreken van toegankelijk sanitair (aangepast toilet);
- verdiepingen die niet toegankelijk zijn.
- bij een drempel aan de toegang een persoon over de drempel dragen.
- als de groep op de verdieping een lokaal heeft met een andere groep van lokaal wisselen.
Hoe belangrijk vinden jeugdverenigingen toegankelijkheid?
Uit het onderzoek komt duidelijk naar voor dat bij grote verbouwingen of nieuwbouw in een jeugdvereniging toegankelijkheid altijd aan bod komt. De toegang bereiken en naar binnen kunnen, worden als zeer belangrijk gezien. Bredere toegankelijke deuren zonder drempel zijn dan prioritair bij de gebouwen. Ook een toegankelijk toilet vinden verenigingen belangrijk.
Vaak zijn jeugdverenigingen ook op zoek naar specifieke oplossingen zoals voor een kind met autisme of een kind dat slechtziend is.
Doelgroepspecifieke verenigingen en toegankelijkheid
Het onderzoek geeft aan dat voor jeugdverenigingen die al werken met jongeren met een beperking, zoals een Akabe-groep, de toegankelijkheid meer prioritair is dan bij doorsnee jeugdverenigingen.
Ouders van kinderen met een handicap verwachten bij bv. een Akabe-groep dat de toegankelijkheid in orde is. Dit draagt bij aan het vertrouwen van deze ouders in de jeugdvereniging en is vaak een stimulans om hun kind naar de jeugdwerking te laten gaan.
Wil je meer weten over de betrokkenheid van ouders/voogd?
Knelpunten
De grootste knelpunten die ertoe leiden dat jeugdverenigingen niet werken aan toegankelijkheid zijn:
- Overbelasting van de werking.
- Niet weten hoe je iets toegankelijk maakt.
- Een tekort aan financiële middelen.
Heb je tips nodig over het verder toegankelijk maken van je gebouw? Lees dan zeker dit artikel:
Naast dit alles is het financieel plaatje vaak de grootste zorg. Verenigingen moeten dikwijls een groot deel van de (ver)bouwkosten of anderen kosten zelf financieren. Vaak zijn de subsidies voor het toegankelijk maken van infrastructuur hoogdrempelig en is er moeite om financiële middelen bij elkaar te krijgen.
Bredere gangen of een aangepast toilet lijken wel haalbaar omdat dit bijvoorbeeld bij de bouw geen grote meerkost betekent.
Lift
De lift wordt herhaaldelijk als een knelpunt ervaren omwille van de dure investering. Om die reden proberen verenigingen een lift te vermijden door gelijkvloers te bouwen. Toch zien we aan de andere kant meer en meer lokalen met verdiepingen omdat dit een meer duurzame oplossing is op vlak van energieprestatie. Ook neemt een gebouw met verdiepingen minder plaats weg van de beschikbare buitenspeelruimte.
Oplossingen
Oplossingen die een beperkt budget vragen
Grote verbouwingen zijn niet altijd noodzakelijk. Soms zijn organisatorische of creatieve oplossingen de sleutel tot een grote verbetering. Het geldt niet om alles op te lossen want sommige knelpunten kunnen beter structureel aangepakt worden.
Organisatorische oplossingen
Heel wat oplossingen kosten zelfs helemaal niets. Door bv. samen te werken of door bepaalde activiteiten anders in te richten:
- Multifunctioneel gebruik kan de kostprijs drukken want dit betekent dat het lokaal niet enkel in het weekend (meestal één namiddag, één of twee avonden) gebruikt wordt, maar dat er een hogere bezettingsgraad is. Het lokaal verhuren kan voor extra inkomsten zorgen die je dan kan investeren in toegankelijkheidsverbeteringen.
- Met een groepswissel (van de verdieping naar het gelijkvloers) kan een jongere met een rolstoel, gebroken been... toch deelnemen aan de activiteiten.
- Een aanpassing van de activiteiten kan ook een oplossing zijn. Heeft er iemand zijn been gebroken? Misschien laat je dan dat bosspel enkele weken wachten en organiseer je een stratenspel of probeer je op eigen (vlak) terrein iets te doen.
- Huur of leen bv. een rolstoel en vraag aan een lid om de jongere met het gebroken been bij te staan zodat die, met wat hulp, kan meedoen met het spel.
Creatieve oplossingen
Kleine, creatieve en slimme oplossingen om de toegankelijkheid te verbeteren kan je zeker en vast uitproberen. Verenigingen doen regelmatig knappe dingen met weinig middelen.
- Verlichting
Een extra lampje plaatsen in de ruimte of het plaatsen van helderder licht op donkere plekken in je gebouw kan al heel wat doen voor kinderen en jongeren die slechtziende of slechthorend of doof zijn. - Een activiteitenbord voorzien helpt om kinderen en jongeren met een mentale beperking meer structuur te geven.
- Een drempelvrije website met programma en informatie online zonder veel afbeelding en eventueel in luistervorm, helpen kinderen en jongeren die blind of doof zijn enorm vooruit.
- De deuren herschilderen in de ruimte zorgt voor heel wat extra contrast voor kinderen en jongeren die slechtziend zijn.
- De toiletten genderinclusief maken door de geslachtspictogrammen weg te halen, opent voor trans en non-binaire kinderen, jongeren en begeleiding de mogelijkheid zich ook comfortabel te voelen bij elk toiletbezoek.
- Een vuilbakje plaatsen in elk toilet houdt rekening met elke persoon.
- Verhoogde tafels zorgen ervoor dat iemand met een rolstoel onder de tafel kan rijden.
- Stoelen met een arm en rugleuning helpen kinderen en jongeren die last hebben van rugproblemen.
- Het kopen van rolstoeldorpels zorgt ervoor dat kinderen en jongeren in een rolstoel niet vastzitten aan een deur of toegang.
- Signalisatie met pictogrammen voor alle kinderen om meer structuur te hebben en zich zelfstandig te verplaatsen in het gebouw.
- Een makkelijk plan van het gebouw zodat kinderen en jongeren snel zien waar het toilet of het lokaal is waar ze moeten zijn en niemand verdwaalt.
- Rustplekken voorzien in verschillende ruimtes voor kinderen en jongeren die even op hun gemak willen zijn.
Oplossingen in (ver)bouwplannen
Heb je meer nood aan visie in het (ver)bouwen van infrastructuur in functie van toegankelijkheid? Neem dan een kijkje op de website van www.jeugdlokalen.be.
Het is nog te moeilijk om dit zelf te doen
Je kan je knelpunten altijd voorleggen aan Inter. Inter is het expertisecentrum in toegankelijkheid en Universal Design. Inter is gespecialiseerd in toegankelijkheids-adviezen en kan met je vereniging bekijken hoe knelpunten opgelost kunnen worden.