Home

Hoe maak je jeugdwerk toegankelijk voor jongeren met een beperking? Inspiratie uit Zwitserland

Hoe maak je jeugdwerk toegankelijk voor jongeren met een beperking? Inspiratie uit Zwitserland

Samenwerking - Ontmoeting opzetten - Laagdrempelig jeugdwerk - Toegankelijkheid - Inclusie

Negen enthousiaste Vlaamse jeugdwerkers reisden in Bern, Zwitserland voor een unieke uitwisseling rond inclusie, georganiseerd door JINT. Tijdens deze vijfdaagse studiereis stond de inclusie van kinderen en jongeren met een beperking in het jeugdwerk centraal. Vanuit de Komaf-samenwerking kwam naar boven dat veel Vlaamse jeugdorganisaties aan het zoeken zijn rond inclusie. Onder leiding van Morgaine Green en Zóra Molnár doken we in dit thema, samen met jeugdwerkcollega's uit Duitsland, Zwitserland en Estland. 

Samen leren, samen groeien

Onze Vlaamse delegatie was een diverse groep: van ervaren jeugdwerkers tot pas afgestudeerden, van vertegenwoordigers van speelpleinorganisaties en jeugdbewegingen tot ambtenaren en studenten. Ook onze organisaties waren uiteenlopend, met deelnemers van Stad Antwerpen, VDS, FOS Open Scouting, Chiro, KSA, Formaat, Jonge Helden en Circus Zonder Handen. Hoewel elke organisatie een andere insteek heeft, deelden we een gemeenschappelijk doel: inclusiever jeugdwerk creëren

Tijdens de lange treinrit en bijhorende vertragingen leerden we elkaar en ons Vlaamse netwerk beter kennen. Al snel kwamen gedeelde uitdagingen naar boven: hoe zorgen we voor volledige inclusie? Hoe overwinnen we drempels binnen onze eigen werking? Hoe overtuigen we onze collega’s en vrijwilligers om mee te stappen in dit proces? 


Over de grenzen kijken

Hoewel Vlaanderen een rijk jeugdwerkveld heeft, wilden we inspiratie opdoen over de landsgrenzen heen. Naast het uitwisselen van ervaringen met internationale collega’s, leerden we ook van onze facilitators. Eén belangrijk inzicht dat we meenamen, was het concept van “mistake culture”: durven proberen, zelfs als dat betekent dat je soms faalt. Veel organisaties blijven hangen in de voorbereidende fase omdat ze wachten tot alles perfect is. Maar inclusie gaat niet over perfectie. Zoals we onze jongeren en vrijwilligers leren, geldt ook voor ons: fouten maken mag, zolang we ervan leren en verder bouwen. 

“Inclusie gaat niet over perfectie. Zoals we onze jongeren en vrijwilligers leren, geldt ook voor ons: fouten maken mag, zolang we ervan leren en verder bouwen."

Inclusie op alle niveaus

Inclusie stopt niet bij de jongeren en kinderen die we bereiken. Het is cruciaal om deze visie door te trekken naar alle lagen van de organisatie: collega’s, vrijwilligers en beleid. Transparantie en openheid over de obstakels die we tegenkomen zijn daarbij essentieel. Drempels erkennen is geen zwakte, maar een stap naar oplossingen. Creativiteit en samenwerking zijn daarbij sleutelwoorden.

Kijken over het muurtje in Zwitserland

Tijdens de studiereis bezochten we ook lokale organisaties, waaronder de circusorganisatie Ton Sur Ton, die werkt met een diverse groep deelnemers. Hun positieve aanpak liet een diepe indruk na: inclusie is een proces, geen eindbestemming. Elke stap vooruit is waardevol en mag gevierd worden. 

Een andere belangrijke les: er bestaat geen “one size fits all”-aanpak. Elke jongere, elke situatie, vraagt om maatwerk. Mensen zijn meer dan hun beperking: ze zijn complexe individuen met unieke identiteiten en intersecties. Juist die veelzijdigheid maakt het jeugdwerk zo waardevol en uitdagend. 

Samen verder bouwen

Met nieuwe inzichten, tools en inspiratie keerden we terug naar Vlaanderen. De boodschap is duidelijk: inclusie is een voortdurend leerproces, en dat proces begint bij onszelf. Door fouten te durven maken, samen te werken en creatief te blijven, zetten we stappen naar een jeugdwerk waarin écht iedereen welkom is. 

Deze reis heeft ons laten zien dat inclusie niet iets is wat je in je eentje bereikt, maar een gezamenlijke reis is – over grenzen heen. 

“Inclusie is een proces, geen eindbestemming. Elke stap vooruit is waardevol en mag gevierd worden."