Prikkelarme ruimtes

Tijdens je vrijetijdsbesteding kan het soms heel druk zijn in je gebouw. Je deelnemers sprinten de hele dag rond, en hun geroep en gegil weergalmt tussen de vier muren. Kinderen en jongeren die trekken en hangen aan jouw mouw, en hoe dikwijls je ook vraagt om even wat rustiger te doen, de kalmte die je broodnodig hebt, duurt nooit langer dan een minuut. Natuurlijk is het enthousiasme van je deelnemers gerechtvaardigd en leuk, maar soms heb je even een moment rust nodig.

Dan is het hebben van een prikkelarme, prikkelvrije of time-out ruimte wenselijk. 

Het belang van een prikkelarme ruimte

Wanneer je het gevoel hebt dat alles even te veel wordt, dan word je overprikkeld. Het overkomt iedereen weleens. Het is een normale reactie als je brein voor een te lange tijd te veel informatie krijgt en die niet goed kan verwerken. Activiteiten in je jeugdvereniging kunnen heel leuk zijn en is voor veel kinderen en jongeren een nodige uitlaatklep. Maar het kan ook te veel van het goede zijn op sommige momenten. Om ruzies en conflicten te voorkomen, kan een rustig moment voorzien een ideale oplossing zijn. Dan is een prikkelarme ruimte een oplossing.

Als je voelt dat de omgeving te intens en te veel voor je wordt, kan je je op eigen houtje verplaatsen naar de prikkelarme ruimte. Daar kan je alle tijd nemen die je nodig hebt om weer op adem te komen. Zodra je voelt dat je weer rustig bent, kan je terugkeren naar de groep en vlieg je er weer ten volle in. Zo hebben jullie een conflict vermeden, en kan iedereen er weer tegenaan.

Ook voor deelnemers

Vergeet zeker niet uit te leggen aan deelnemers waarom zo'n prikkelarme ruimte handig is, en bespreek samen wanneer het een goed moment is om er gebruik van te maken. Benadruk dat de prikkelarme ruimte geen strafhoek is, en dus ook niet zo gebruikt wordt. Zowel deelnemers als vrijwilligers of begeleiding mogen die altijd gebruiken als het nodig is. Met heldere afspraken en regels kom je al ver.

Voor kinderen met autisme of adhd kan dit een zeer waardevolle plek zijn. 

Hoe richt je een prikkelarme ruimte in?

• Eerst en vooral kies je het best een lokaal of een hoek zonder scherpe hoeken of kanten. Je wilt niet dat de persoon die gebruikmaakt van de prikkelarme ruimte zich pijn doet aan spullen of hoeken in de ruimte.
• Zorg ervoor dat die plaats enkel daarvoor dient! Een ruimte waar constant binnen en buiten wordt gewandeld is niet de beste plaats.
• Leg er zachte voorwerpen (kussens, knuffels, enz.), koptelefoons (om nog meer prikkels te kunnen dempen), en een paar stripboeken of andere voorwerpen die helpen om je 'zen' te voelen.
• Zonder de ruimte niet compleet af, en zet de ruimte niet achter slot en grendel. De ruimte moet altijd vrij toegankelijk zijn. Iedereen moet de prikkelarme ruimte zelf binnen en buiten kunnen.  

Heb je hier geen vrije ruimte voor?

Je kunt je eigen opplooibare prikkelarme ruimtes maken! Lieven Scheire en Technopolis maakten een voorbeeld.

Je kan ook een tentje opzetten binnen of buiten waar kinderen, jongeren en de begeleiding en vrijwilligers terechtkunnen. De vuistregels zijn: maak het een 'zenplekje', zonder de plek niet compleet af, en maak goede afspraken over het gebruik van de prikkelarme ruimte.  

Wat is belangrijk bij een prikkelarme ruimte?

Een time-out is geen straf! Een time-out nodig hebben of vragen is geen schande. Het is een moment van rust zoeken en vinden. Geef kinderen en jongeren een complimentje als ze aangeven dat ze nood hebben aan de prikkelarme ruimte.

Daarbij aansluitend is het dus belangrijk dat je de prikkelarme ruimte niet gebruikt als een strafhoek! Je wil niet dat iemand de ruimte associeert met straffen en er bijgevolg geen gebruik van durft te maken, of dat ze denken dat wie in de prikkelarme ruimte zit 'stout is geweest'.

Zeker voor kinderen met autisme en ADHD zijn zo’n ruimtes vaak een hulpmiddel om een overprikkelend gevoel te laten verdwijnen.