Proeftuin: Jongeren uit het Okan-onderwijs en Chiro Sint-Jozef Merksem

Op 19 november sloten enkele jongens uit de OKAN-school in Merksem aan bij de zondagactiviteit van de jongens-chiro Sint-Jozef in Merksem. Een geslaagde, verbindende namiddag. We geven hierbij even een inkijk in het proces van deze proeftuin en enkele leerlessen die we eruit halen! 

Voorbereiding bij de beide groepen 

We hebben in beide groepen heel wat acties ondernomen om de jongens van de Chiro en de OKAN-school zo goed mogelijk voor te bereiden op die zondag. In de OKAN-school werd deze taak opgenomen via een geëngageerde juf van de school. Er werden flyers voor deze activiteit verspreid op de vrijetijdsmarkt begin oktober. Deze markt had als doelstelling om de leerlingen van de OKAN-school te laten kennismaken met allerlei verschillende soorten van vrijetijdsbesteding. Daarna heeft ze enkele jongens gericht aangesproken met de uitnodiging om naar de Chiro te komen. De jongens wisten eigenlijk niet wat de Chiro was of wat ze daar deden. Wanneer de jongens geprikkeld waren door de uitnodiging, belde de juf ook de ouders op om ook hen mee te nemen in het verhaal en op de hoogte te stellen van wat een jeugdbeweging nu precies is. Ze stuurde ook een mailtje met een begeleidende brief, waar de uren van de activiteit en de plek van de chiro-activiteit duidelijk werden aangegeven.

De leiding van de jongenschiro Sint-Jozef uit Merksem waren ook ontzettend enthousiast om met deze jongens aan de slag te gaan. Ellen, stadsmedewerker Antwerpen bij Chirojeugd Vlaanderen, had al een goed contact met de groepsleider. Hij was helemaal te vinden voor het idee om enkele jongens uit de Okan-school te laten aansluiten en kon zo ook de rest van de leidingsploeg motiveren om zich hiervoor de engageren. De vrijdag voor de activiteit kwam Tumult een vorming brengen over het werken met jongeren met een vluchtverhaal en meertaligheid. De jongens gaven aan dat dit heel wat concrete tips met zich meebracht om te implementeren in de activiteit op zondag. Een boeiende vorming dus!  

Verloop van de activiteit

De jongens kwamen toe en werden hartelijk ontvangen door de leiding. Maar liefst 11 van de 12 aangesproken leerlingen kwamen toe. De vele belrondes en uitleg van de juf heeft zeker zijn vruchten afgeworpen. Ze kregen al direct een trui, waardoor ze ook visueel helemaal tot de chirogroep behoorden. Ze begonnen al snel buiten te voetballen en enkele serieuze plensbuien hielden hen niet tegen. Al snel deden ook de kinderen die al in de Chiro zaten mee met het voetbalspel. Wanneer de activiteit van start ging, werd de Chiro-vlag gehesen ('formatie') en gingen de jongens elk in hun eigen tak staan. De nieuwe jongeren wisten eerst zelf niet wat dit precies was maar aan het einde van de dag waren ze als volleerde chirojongens de vlag aan het begroeten. 

In de namiddag werden er nog enkele typische chiropleinspelen gespeeld. Verstoppertje bleek een schot in de roos! Maar ook voetbal en buiten ravotten bleken fijne en verbindende activiteiten. We sloten de dag af in groep en aten gezellig samen frietjes. Al snel zat iedereen door elkaar, en babbelde honderduit over de voorbije dag. En wanneer de jongens stilaan naar huis vertrokken, was het geen ‘salut’ maar een ‘tot de volgende keer’. Door het enthousiasme van de leiding en de warmte van de chirojongens, zijn ze helemaal overtuigd om ook de komende zondagen terug te komen.  

Na de activiteit 

We willen deze jongens zeker niet loslaten en ze blijven stimuleren om aan de chiro-activiteit deel te nemen. Nadat ze de volgende dag vol trots hun nieuwe Chiro-trui droegen op school, zijn we er des te meer van overtuigd dat we ze nog vele zondagen willen verwelkomen bij de chiro. Daarom blijven we de juf van de school als vertrouwensfiguur onder de arm nemen. Ook de stadsondersteuner van de chiro blijft voorlopig nauw betrokken, totdat de jongeren en de chiroleiding elkaar vinden zonder een brugfiguur. De leiding stelde een maandprogramma op van de komende activiteiten zodat de jongeren al wat weten wat er te gebeuren staat. Deze wordt ook aan de ouders bezorgd. 

Geleerde lessen?

We gaven aan beide groepen een wegwerpcameraatje mee. Op die manier werd de zondagactiviteit vastgelegd door de ogen van de chiroleiding en door de ogen van de nieuwe jongeren. Zijn er hier verschillen tussen? En zo ja, wat betekent dit dan?  Daarnaast werden er ook enkele korte interviews afgenomen met de jongeren en met de Chiro-leiding. Woorden als ‘Superleuk’ en ‘Ik wil zeker terugkomen’, werden regelmatig uitgesproken. En ook de leiding was ontzettend enthousiast over de -hopelijk- nieuw Chiro-leden.  

Welke lessen nemen we nu mee dit traject richting een namiddag vol spel en plezier? 

• Brugfiguren, verbindingsambassadeurs, jeugdwerkers... Zorg voor iemand die het ziet zitten om gedurende een periode intensief de groepen te verbinden. Dit gaat van kleine acties zoals regelmatig een berichte sturen, tot eens langsgaan in de groepen en uitleg te geven. In bovenstaand verhaal werd deze rol schitterend opgenomen door de juf van de OKAN-klas en Ellen, stadsondersteuner Antwerpen. 
• Betrek kinderen en jongeren visueel bij de groep. Geef hen een trui of t-shirt aan het begin van de dag en laat ze direct bij de formatie of speluitleg bij hun eigen leeftijdsgenoten aansluiten. 
• Eten verbindt! Wij plaatsten op de folder 'gratis frietjes', wat vaak de initiële motivatie was voor de jongens om te komen. Achteraf bleek dat de activiteit zeker het allerleukste was aan de dag en dat de frietjes eerder bijkomstig waren. 
• Reflecteer kritisch over tradities en gewoontes. Durf deze in vraag stellen en veranderen. Een formatie? Christus-Koning in de kerk? Een vlag hijsen? Veel van deze vanzelfsprekende dingen in een jeugdbeweging, zijn een beetje bizar als je nog nooit naar een jeugdbeweging bent geweest. Denk daarom op voorhand even na: is wat jullie vanzelfsprekend vinden in de jeugdbeweging, wel voor iedereen vanzelfsprekend? En zou dit ervoor kunnen zorgen dat sommige kinderen en jongeren net niet naar de jeugdbeweging komen? 
• Voorzie een vorming voor de leiding. Door de vorming van Tumult, kreeg de leiding heel wat tips om een activiteit aan te passen voor kinderen en jongeren die niet zo goed Nederlands spreken. Ze werden door de vorming ook aangemoedigd om een reflectieve houding aan te nemen naar de eigen activiteit toe. 
  
• Betrek ouders. Ouders die een jeugdbeweging niet kennen, weet vaak ook niet wat er daar te doen is. Informeer hen duidelijk over praktische en inhoudelijke zaken. 
• Eén gedreven leiding kan de rest meetrekken. Als er één leiding gemotiveerd is om aan de slag te gaan rond toegankelijkheid, kan deze vaak de rest van de ploeg meetrekken. Sta als brugfiguur dan ook in nauw contact met die leiding en heb vertrouwen dat dit zich zal verspreiden. 
• Betrek de jeugddienst. De jeugddienst heeft vaak zicht op welke jongeren er uit te boot vallen bij bepaald vrijetijdsaanbod. Contacteer hen eens en stem af waar er kansen liggen. 
• Zie het niet te groot! De leiding gaf zelf aan dat het 'no big deal' was, veel aanpassing was er niet nodig en het was fijn om enkele nieuwe leden te verwelkomen.