Art Inclusive: handicapsensitief handelen

Binnen het project Art Inclusive zet Lasso zich in voor samenwerkingen tussen welzijnsorganisaties en artistieke partners om inclusie van mensen met een beperking in de kunstsector te bevorderen. Ondanks de groeiende aandacht voor inclusie, blijft de praktijk achter en is de expertise versnipperd. Het doel van het project is om niet alleen ervaring op te doen, maar deze ook te delen.

Proeftuinen: experimenteren om te leren

Lasso startte het project met experimentele samenwerkingen tussen welzijns- en artistieke partners. Vier welzijnsorganisaties werden geselecteerd:

• Leefgroep Atlantis: voor jongeren met autismespectrumstoornissen en visuele beperkingen, met culturele uitstappen op basis van hun interesses.
  
• Hubbie: bood uiteenlopende artistieke workshops aan mensen met beperkingen in wonen, werken, leren en vrije tijd.
  
• TOOP: voor jongeren met matige tot ernstige mentale beperkingen, waarbij kunstenares Joan Somers Donnely betrokken was.
  
• Groep INTRO: hun HandiKNAP-deelwerking bezocht drie artistieke festivals om feedback te geven op inclusieve praktijken.
  

Maatwerk en persoonlijke interesses 

Het koppelen van welzijnsorganisaties en artistieke initiatieven vereiste maatwerk. De interesses en talenten van de cliënten werden in kaart gebracht door gesprekken met begeleiders en cliënten, waarna culturele activiteiten werden voorgesteld. Voor sommige groepen, zoals Hubbie, werden activiteiten intern georganiseerd vanwege mobiliteitsuitdagingen.

Art Inclusive onthulde tal van barrières voor mensen met een beperking om deel te nemen aan culturele activiteiten, zoals mobiliteitsproblemen, ongeschikte tijden en gebrek aan opgeleid personeel. Flexibiliteit en persoonlijke begeleiding bleken cruciaal.

Het project benadrukte ook de waarde van artistieke creaties die vanaf het begin inclusie vooropstellen, zoals ‘relaxed performances’. Een voorbeeld hiervan was een prikkelarme voorstelling bezocht door jongeren van leefgroep Atlantis, wat leidde tot enthousiaste reacties.

Inclusieve kunstpraktijken verrijken zowel de deelnemers als de kunstensector en zijn de moeite waard om in te investeren.

De leerlessen van om handicapsensitief te werken

Voor artistieke organisaties:

• Betrek het team: Zorg dat iedereen, van onthaalmedewerkers tot techniekers, betrokken is bij het werken met mensen met een beperking. Ook kunstenaars met een beperking moeten zich backstage welkom voelen. 
• Samenwerken met ervaringsdeskundigen: Werk niet alleen voor, maar ook met mensen met een beperking. Betrek ervaringsdeskundigen voor waardevolle feedback en tips, en wissel good practices uit. 
• Er zijn uiteenlopende behoeften: Wees je bewust van de verschillende behoeften van mensen met een beperking. Kleine stappen en inspanningen worden gewaardeerd, maar blijvende aandacht is noodzakelijk. 
• Communicatie: Organiseer je communicatie via specifieke kanalen en netwerken gericht op mensen met een beperking en hun omgeving. 
• Heb geduld en neem tijd: Wees geduldig bij het samenwerken met welzijnsorganisaties. Begrijp dat cultuurparticipatie vaak niet hun prioriteit is, en dat reacties tijd kunnen kosten. 
• Een inleefspel is een kans: Begin met een inleefspel om de drempels in je eigen werking beter te begrijpen en bewustwording te vergroten.

Voor welzijnsorganisaties: 

• Weet dat veel culturele organisaties een educatieve dienst of publieksmedewerker hebben die openstaan voor maatwerk. 
• Breng de wensen en noden van je cliënten duidelijk in kaart om activiteiten goed voor te bereiden en zo goed mogelijk te anticiperen op hun behoeften.