Een sterke voorbereiding is er twee waard
Een sterke voorbereiding is er twee waard
Ontmoeting opzetten
Jeugdwerk is natuurlijk doorspekt met spontaniteit en improvisatie. Toch laat je een ontmoeting tussen verschillende jeugdwerkorganisaties en hun begeleiding en/of deelnemers best niet aan het toeval over. Preparation is key!
“Als we bruggen willen bouwen over rivieren van ontkenning heen, dan hoef ik geen bruggenbouwer te zijn" BOUJDAINI
De uitkomst van zo’n ontmoeting is niet automatisch positief. Als het fout gaat, dan versterk je net vooroordelen en vergroot je de afstand. Kinderen en jongeren in een sterke positie zijn dan wel een ervaring rijker, maar kinderen en jongeren in een kwetsbare positie voelen zich te kijk gezet en blijven opnieuw met lege handen achter.
“Als we bruggen willen bouwen over rivieren van ontkenning van problemen, ontkenning van machtsstructuren, ontkenning van racisme en ontkenning van beperkingen van vrijheden, als we bruggen willen bouwen naar de andere kant waar diezelfde elementen aanwezig zijn, dan hoef ik helemaal geen bruggenbouwer te zijn.”
- Waak erover dat de partners elk een gelijkwaardig aandeel hebben in de voorbereiding. Zorg ervoor dat ze op voorhand afstemmen over de beide groepen (gevoeligheden, referentiekaders), de verwachtingen (proces en product) en de verschillen in organisatiecultuur.
- Probeer op voorhand tot een aantal gedeelde afspraken te komen: praktische afspraken, communicatie-afspraken (hoe praten we over elkaar?), hoe zullen we bepaalde verschillen opvangen … Let er ook op dat iedereen op voorhand op de hoogte is van deze afspraken.
- Versterk vriendschappelijke en collegiale banden van deelnemende begeleiders van partnerorganisaties. Onderling vertrouwen is een meerwaarde, zeker als ze de functie hebben van bruggenbouwers tussen jongeren.
- Het helpt als iedereen begrijpt dat samenwerken niet vanzelf gaat, maar toch de meerwaarde ervan ziet. Besef dat het draagvlak en de draagkracht van elke partner verschillend is. Respecteer elke inspanning van elke partner, groot of klein.
- Aan sommige verschillen tussen partners hangt er een lading van macht of status. Onthoud dat sommige ontmoetingen daardoor voor ongemak of emotionele schade kunnen zorgen bij de groepen in een kwetsbare positie.
Natuurlijk kan je onmogelijk alles voorzien en afspreken, hoeveel je ook besproken hebt op voorhand. Vaak word je je pas bewust van je vanzelfsprekendheden in de confrontatie met iemand die zo’n evidenties niet deelt. Als je dit op voorhand weet, dan kan je dit ook incalculeren en er letterlijk en figuurlijk ruimte voorzien in je programma. Je kan er ook tot op zekere hoogte ‘mentale ruimte’ voor creëren door mensen bewust te maken van hun referentiekader en hun privileges.
Privileges
Privileges komen in allerlei vormen. Witte privileges zijn
Dat schreef Peggy McIntosh in ‘Witte privileges: de onzichtbare knapzak uitpakken’. Maar ook geslacht, geaardheid, lichaamsgewicht … leiden tot privileges.“...een onzichtbaar pakje van onverdiende voordelen waarop ik elke dag kan rekenen en waaruit ik elke dag winst kan halen, maar waarover ik onwetend moet blijven. Witte privileges zijn zoals een onzichtbare gewichtsloze knapzak met speciale voorzieningen: kaarten, paspoorten, codeboeken, visums, kleding, werktuigen, en blanco cheques.”
Privilege walk
Een gekende werkvorm om privileges aan te brengen en te bespreken is de privilege walk van de KULeuven. Je vraagt een groep om op één lijn te gaan staan en legt hen een aantal stellingen voor. Op basis van hun antwoord op de stelling zetten mensen een stap naar voor of naar achter. Zo wordt het verschil in privilege duidelijk zichtbaar.
Kanttekening bij de privilege walk
Sommigen uiten ook twijfels bij de privilege walk als werkvorm. Mensen in een minder geprivilegieerde positie moeten misschien meer over zichzelf prijsgeven dan ze willen. Ook worden hun ervaringen gebruikt als een soort didactisch materiaal om meer geprivilegieerde mensen iets bij te leren. De kans bestaat dat mensen in een geprivilegieerde positie gekwetst en agressief reageren. Op die manier eisen ze alle aandacht op met hun gevoelens van schuld of schaamte en kwetsen ze mensen in een minder sterke positie. Het kan verder leiden tot onproductieve discussies. Maar ook als mensen in een geprivilegieerde positie erg luchtig doen over de oefening en licht gaan over het verschil in privilege, kan dit kwetsend zijn voor wie in een minder sterke positie zit.