Goede praktijk: Talentenatelier voor jongeren (TAJO)
Goede praktijk: Talentenatelier voor jongeren (TAJO)
Armoede
Wie bevlogen en passievol de eigen expertise deelt, kan daarmee jongeren met minder kansen in het leven inspireren. Vanuit die filosofie ging vier jaar geleden in Gent Talentatelier voor Jongeren (TAJO) van start. In 2021 breidde TAJO uit naar Kortrijk. TAJO organiseert ervaringsgerichte ateliers met voorrang voor tieners uit kwetsbare situaties. ‘In de cijfers zien we dat in Gent bijna 20 procent van de jongeren het secundair onderwijs verlaat zonder diploma, in Kortrijk een kleine 15% en dat daardoor veel talent verloren gaat’, zegt bezieler Claudia van Egmond. ‘Maar als je vroeg genoeg tieners inspireert en daardoor aanmoedigt om een studie te kiezen die hen echt ligt, willen ze er zich meer voor inzetten.’
We interviewen de directeur Claudia van Egmond en coördinator Fee Verspecht erover.
Jullie organiseren deze ateliers om zo naar de talenten van de jongeren te speuren. Vanwaar dat idee?
"Ik werd enorm geraakt door het enthousiasme en de onbevangen kijk van de kinderen. Het was ook een blikopener om te horen in welke andere leefwereld sommige tieners opgroeien in vergelijking met hun leeftijdgenoten." - gastdocent interviewtechnieken
Claudia: Alleen wie kansen krijgt, kan ze grijpen. De plaats waar je wieg stond, bepaalt in grote mate je verdere leven. Wie in kansarmoede geboren wordt, raakt daar zonder hulp heel moeilijk uit. De kans is groot dat die jongeren de school verlaten zonder diploma, zonder opleiding en zonder zicht op een job. Het aandeel van dergelijke jongeren is aan het stijgen.
We gingen de mosterd halen bij het ervaringsgericht weekendonderwijs dat al sinds 1998 in Nederland bestaat. Ook TADA, het Brusselse Toekomst Atelier de l’Avenir spiegelde zich aan het Nederlandse voorbeeld. Zowel TADA als de IMC Weekendschool slaagt erin om jongeren die anders misschien zouden afhaken, verder te laten doorstromen in het onderwijs. Onderzoek toont aan dat ervaringsgerichte ateliers een grote invloed hebben op hun zelfvertrouwen, hun positief zelfbeeld en hun motivatie.
In 2019 zijn we in Gent met 41 jongeren gestart. Vandaag gaat het over een 300-tal tieners in Gent en Kortrijk tussen tien en veertien jaar die we zo een toekomstperspectief bieden. Intussen kunnen we op meer dan 1000 gastdocenten rekenen om onze ateliers te begeleiden.
Hoe ziet een TAJO-traject er concreet uit?
Fee: Wie zich inschrijft, moet gedurende drie schooljaren elke zaterdag tussen 11 uur en 14.30 uur aanwezig zijn. We vragen dat engagement van alle jongeren, want het programma is zo opgebouwd. Elke jongere krijgt immers 4 ateliers per zaterdag. Dit gedurende 25 zaterdagen per jaar. Het driejarige traject biedt dus aan elke jongere 300 unieke ervaringen! Dat betekent ook dat de eerste generatie op het eind van vorig schooljaar haar TAJO-diploma kreeg en zo TAJO-alumni werd (tot 18 jaar): een resultaat van inzet en doorzetting, van vriendenopbouw, van talentontwikkeling, van groeiende zelfkennis en zelfvertrouwen.
Claudia: Een belangrijke troef van de ateliers is het feit dat ze interactief en divers zijn. De jongeren maken kennis met de meest uiteenlopende beroepen en vaardigheden en talenten die daarbij horen. De gastdocenten zijn zowel journalisten en wetenschappers als verpleegkundigen en schrijnwerkers. Zo ervaren de jongeren zelf welke vakgebieden hen aanspreken en worden ze aangemoedigd om te kiezen voor een studierichting die hen verder brengt, op school én in het leven. Onze ateliers zijn er voor alle tien- tot veertienjarigen, maar met voorrang voor hen die dit het hardst nodig hebben. We starten op tien jaar omdat een kind op die leeftijd nog erg nieuwsgierig naar de wereld om zich heen kijkt.
Fee: Uiteindelijk is het voor elke jongere belangrijk om zichzelf te leren kennen en te weten wat het later voor de samenleving kan betekenen. Daarbij geven we met onze ateliers deze jongeren een duwtje in de rug. Iedereen moet zich hard inspannen om een middelbaar diploma te halen. Wanneer je dan een studiekeuze kan maken die dicht ligt bij je interesses en wat je aankan, is de kans op volhouden en slagen groter.
"Bij TAJO vind je je talent en ontdek je wie je echt bent." - een jongere (14 jaar)
Jullie nemen dikwijls het woord impact in de mond. Hoe belangrijk is dat voor jullie?
Claudia: Een duurzame werking die wetenschappelijk onderbouwd is, is cruciaal om die beoogde impact te maken. De ambities liggen hoog, maar worden door de vakkundige aard van de organisatie bestendigd. Om de sociale impact van de acties te meten baseert het initiatief zich op nauwkeurig wetenschappelijk onderzoek. Daarvoor werkt TAJO samen met de UGent, faculteit Psychologie en Pedagogie.
Jullie werken met meer dan 1000 vrijwilligers. Wie zijn dit en waarom doen ze dit?
Fee: TAJO functioneert dankzij de wekelijkse inzet van vele gastdocenten. Dat zijn volwassenen die hun (professionele) ervaring en passie willen delen met de TAJO-jongeren. En dit doen ze geheel vrijwillig maar niet vrijblijvend. Elke week kunnen we op 44 (voor 11 klassen) nieuwe gastdocenten rekenen. A rato van 25 zaterdagen per jaar betekent dit 1100 gastdocenten per jaar. We zien dat voor velen de ateliers animeren een jaarlijkse traditie zal worden want 95% wil ondertussen opnieuw deelnemen. Allen ervaren de werking van TAJO als succesvolle ondersteuning aan het verbreden van een kansrijke loopbaan. Iedereen die wil, kan bij TAJO gastdocent zijn!
"Fijn om ook zulke geëngageerde, enthousiaste, open-minded mensen te mogen ontmoeten. Prachtig wat jullie doen voor die jongeren... Ik voelde meteen aan dat er een warme, open sfeer is." - gastdocent
De werking is laagdrempelig en intensief. Zien jullie hier valkuilen?
Claudia: Het team zet zich heel flexibel in om telkens weer alle jongeren te bereiken. Door wekelijkse whatsappen met de jongeren en de ouders, telefoons, huisbezoeken, contacten met brugfiguren, zorg coördinatoren, leerkrachten,… slagen we er in elke week meer dan 70% van de jongeren bij TAJO te verwelkomen. Intensief is het dus wel maar zeer dankbaar als het dan wekelijks weer lukt!
Hebben jullie een tips voor andere organisaties?
Claudia: Tip 1: is doorzetten en tip 2 is de best-practice van de wekelijkse talentendouches: elke week publiekelijk individuele complimenten aan de jongeren op basis van waarneembare competenties en talenten de week voordien!
