Informatie over vrije tijd, LGTBQI+ en gender

Informatie over vrije tijd, LGTBQI+ en gender

• Wel Jong, de jeugdorganisatie voor en door LGBTQ+ jongeren, wil bouwen aan een gelijkwaardige samenleving waar iedereen zichzelf kan zijn in hun lichaam, seksualiteit en genderbeleving. Recent brachten ze een gratis e-magazine (2024) naar buiten over ‘Gender en seksuele diversiteit in het jeugdwerk: tips voor een LGBTQ+ vriendelijke en bewuste jeugdvereniging!’. Deze tips gaan over de organisatie, informatie, interactie, communicatie, activiteiten, (online) ontmoeting en specifieke acties. Bijvoorbeeld: “is er een opdeling op basis van gender voor activiteiten, toiletten, slaapgelegenheden, uniform…? Stel jezelf de vraag: Zijn andere opties wenselijk of is deze opdeling echt nodig? Zijn andere opties mogelijk of hang je vast aan bestaande regels en infrastructuur? Probeer hier bewust over na te denken en indien wenselijk én mogelijk alternatieven te voorzien waar iedereen zich comfortabel bij voelt”.

• In januari 2022 startte çavaria samen met Wel Jong met een nieuw project: Veilige(re) en Vertrouwde Omgevingen (VVO). Het project gaat over omgevingen waar de LGBTQI+ gemeenschap in Vlaanderen zichzelf kan zijn. Het doel van het project is om veilige ruimtes op te zetten, te ondersteunen, kennis op te bouwen en uit te wisselen. Op basis hiervan ontwikkelen ze tools en passen ze die toe: een draaiboek voor organisatoren van een evenement, een organisatiebeleid tegen ongewenst gedrag, een omstaandertraining voor individuen, een train-de-trainer voor organisaties en een queerkaart voor LGBTQI+ mensen en bondgenoten.

• Op de websites van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerking (VDS) vind je een webpagina vol met inspiratie over hoe je je aanbod en werking kan vormgeven op vlak van seksuele identiteit en genderdiversiteit. Je vindt er veel gestelde vragen en interessante organisaties om er verder mee aan de slag te gaan. De VDS stelt bijvoorbeeld op vlak van inclusieve communicatie: “Genderrollen geven we onbewust door. Denk maar aan de infobrieven voor de uitstap. 'Beste mama en papa'. Wees je ervan bewust dat er heel veel verschillende gezinssamenstellingen zijn”.

• Wie graag rechtstreeks in relevant en interessant onderzoek wil grasduinen, kan het onderzoeksrapport van Marjan Moris en haar collega’s (2021) inkijken: ‘Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet. Gender- en seksuele identiteit in het jeugdwerk’. Op basis van het onderzoek stelden ze 21 aanbevelingen op, vaak rechtstreeks toepasbaar voor professionals en (vrijwillige) begeleiders in het jeugdwerk. Bijvoorbeeld, maak als bege(leiding) gender- en seksuele identiteit bespreekbare thema’s binnen je groep. En versterk de kennis van leiding omtrent heteronormativiteit als dominant en kwetsend kader voor minderheden. Via Komaf.be kan je korting krijgen op vormingen en begeleidingen. In de bijdrage ‘Jeugdbeweging als heterotopie’ lees je via dezelfde onderzoekers enkele sprekende quotes van LGBTQI+ jongeren en hoe je veilige plekken kan creëren. ‘Reguliere’ of mainstream jeugdbewegingen zouden zich kunnen ontwikkelen tot zo’n veilige plek, een heterotopie: “Voor cisgender heterojongeren en kinderen zijn ze plekken van informeel leren, die hen bewustmaken van de reproductie van heteronormativiteit en de uitsluiting die dit veroorzaakt”.

• Meer gericht op gender en meisjes publiceerde Kind & Samenleving (2020) de digitale en interactieve publicatie ‘Meisjes en de publieke ruimte’. Samen met meisjes tussen 10 en 12 jaar werkte Kind en Samenleving drie tips en tien ontwerpprincipes uit om een (speel)ruimte toegankelijker te maken en buitenspelen te ondersteunen. Bijvoorbeeld, ontwikkel een klimaat van een veilige ruimte: “Door ruimte te creëren op plekken waar er dingen georganiseerd kunnen worden zoals een buurtfeest of jeugdwerkactiviteiten creëer je een plek die sneller wordt georganiseerd met gezelligheid en geborgenheid, dan met onveiligheid”. De ontwerpprincipes gaan onder andere over ‘plaats voor ontmoeting’, ‘plaats voor verbeelding’ en ‘materialengebruik’.

• Grasduin op komaf.be gerust ook eens in de andere artikels over vrije tijd, seksuele identiteit en gender. Weet ook dat er in Vlaanderen naast de bovenstaande organisaties nog andere straffe organisaties bestaan rond deze thema’s zoals Lumi vzw, Rosa vzw of ella vzw. 

Voetnoot

(1) We hebben ervoor gekozen om de inspiratiebronnen op te delen per ‘doelgroep’. Toch is het belangrijk om je ervan bewust te zijn dat elke doelgroep een verzameling is van diverse kinderen en jongeren met elk hun eigen identiteit, voorkeuren, gewoontes en noden. Concreet betekent dit dat iemand steeds deel uitmaakt van meerdere groepen gebaseerd op verschillende kenmerken van iemands identiteit (bv. geslacht, klasse, etniciteit, handicapsituatie, hulpbehoevendheid, seksuele identiteit, enzovoort). Niemand behoort dus tot slechts één groep. Iedereen heeft een gelaagde identiteit. Bijvoorbeeld, iemand is niet enkel ‘een meisje’ maar kan ook deel zijn van een gezin dat soms financieel moelijker rondkomt, AD(H)D hebben, het Nederlands als nieuwkomer nog niet zo goed onder de knie heeft en zich soms (erg) veel zorgen maakt over de toekomst van hun gezin. Je dient als werking dus niet enkel rekening te houden met wat ze graag doet, maar ook op vlak van de financiële situatie van het gezin, eventuele noden op vlak van haar AD(H)D, haar beheersing van het Nederlands en waar ze soms van wakker ligt. Rekening houden met dit inzicht, betekent dat je vertrekt van een reflectieve en intersectionele houding. Hierbij probeer je veralgemeningen, stereotypen en vooroordelen over kinderen en jongeren te vermijden. Want dat kan tot discriminatie en uitsluiting leiden. Ga daarom steeds het gesprek aan met de kinderen en jongeren die je wil bereiken (en hun ouders of andere opvoedingsverantwoordelijken) om een vertrouwensrelatie op te bouwen en te vragen wat ze leuk en belangrijk vinden. Zo vergroot je de kans dat jouw werking meer op maat is van alle kinderen en jongeren!