Tien lessen uit het jeugdwerk: wat we leerden bij Sportpret

Voor veel kinderen uit gezinnen die in armoede of kwetsbare omstandigheden leven, is deelnemen aan sport, spel of jeugdwerk niet vanzelfsprekend. Niet omdat ze dat niet willen, maar omdat financiële, sociale of praktische drempels deelname vaak bemoeilijken. Bij Sportpret geloven we dat vrije tijd een recht is voor elk kind. Jeugdwerk kan een krachtige hefboom zijn voor ontwikkeling, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en algemeen welzijn.

Na jaren van praktijkervaring in buurten, scholen, pleintjes en sportzalen delen we graag tien leerlessen die tonen hoe we dit recht op vrije tijd elke dag proberen te realiseren.

1. Vrijetijd is een grondrecht

Voor kinderen uit maatschappelijk kwetsbare gezinnen is participatie aan sport- en vrijetijdsactiviteiten vaak beperkt door armoede. Daarom vertrekken we altijd vanuit de specifieke context van het kind. We identificeren obstakels en bouwen gerichte oplossingen zodat kinderen kunnen deelnemen aan het reguliere en gestructureerde vrijetijdsaanbod.

2. Eigen activiteiten creëren kennismakingskansen 

Ons eigen aanbod, zoals Sportpret Na School (SNS) en Sportpretdagen (SPD) tijdens schoolvakanties, dient als low-threshold kennismaking platform. Kinderen ontdekken hun interesses, ervaren nieuwe activiteiten en leren spelenderwijs wat er in hun omgeving beschikbaar is aan vrijetijdsparticipatie.

Daarnaast vormt onze vrijwilligerswerking een essentiële pijler binnen onze toeleiding. We werken bewust met een diverse groep vrijwilligers, waarvan velen ervaringsdeskundige zijn in armoede, nieuwkomerschap of drempels in vrijetijdsparticipatie. Hun aanwezigheid zorgt voor herkenning en vertrouwen bij kinderen en ouders, waardoor drempels op een heel natuurlijke manier worden verlaagd. Voor veel gezinnen is een vrijwilliger soms de eerste persoon met wie ze écht durven praten over zorgen, noden of vragen rond deelname aan het reguliere aanbod. Tegelijk biedt onze vrijwilligerswerking ook kansen aan de vrijwilligers zelf: om vaardigheden te ontwikkelen, om te participeren en om samen mee de brug te vormen naar inclusief jeugdwerk. 

3. Toeleiding start met gerichte ontmoeting

Door kinderen te leren kennen via onze activiteiten kunnen we hen en hun gezinnen gericht ondersteunen bij verdere participatie. Vaak begint dat met een eenvoudig contactmoment: een berichtje naar ouders om aan te geven dat we ondersteuning kunnen bieden bij het participeren aan het reguliere aanbod.

4. Partnerschappen versterken bereik

We investeren in samenwerkingen met OCMW’s, brugfiguren, scholen en armoedeorganisaties. Zo worden gezinnen gericht doorverwezen en kunnen we het contact onderhouden dat nodig is om kinderen succesvol te laten participeren in reguliere verenigingen en sportclubs.

Voorbeeld: Flyers eigen werking 

Om dit doel te realiseren kan men bijvoorbeeld simpelweg werken met flyers. Een flyer waarop duidelijk staat dat jij toeleidingen doet, dat jij kinderen verder kan helpen. Doordat deze flyer fysiek bij verschillende partners aanwezig is, kunnen zij gerichter mensen doorsturen naar Sportpret.  

5. Maatwerk is essentieel 

Elke jongere heeft een unieke achtergrond, en toeleiding vereist daarom maatwerk. Dat betekent: taal aanpassen, begeleiding bij inschrijvingen, mee gaan naar een club, en ondersteuning bij sociale of emotionele uitdagingen. 

Voorbeeld: een meisje dat wilde tennissen 

Een meisje was enthousiast om te tennissen, maar enkele sociale drempels weerhielden haar. Samen met haar moeder begeleidden we haar stap voor stap: van samen de les volgen tot haar geleidelijk zelfstandig laten deelnemen. Dankzij dit proces kon zij succesvol participeren in het reguliere aanbod en doet ze dat vandaag nog steeds met veel plezier. 

6. Financiële drempels actief wegwerken 

We begeleiden gezinnen stap voor stap om financiële barrières te verlagen: van het aanvragen van verhoogde tegemoetkomingen tot het begrijpen van bestaande ondersteuningsmaatregelen. Bij elke toeleiding zoeken we bovendien specifiek naar alle mogelijke kansentarieven en kortingen die gelden voor die club, vereniging of academie in die regio. 

Waar nodig helpen we ook met tweedehands materiaal, uitleenmogelijkheden of andere betaalbare oplossingen, zodat elk kind volwaardig kan participeren aan het reguliere vrijetijdsaanbod.

Financiële drempels mogen nooit de reden zijn dat een kind niet kan deelnemen aan het aanbod.

7. Laagdrempeligheid gaat verder dan kostprijs 

Drempels liggen vaak in cultuur, taal, onbekendheid of eerdere negatieve ervaringen. Door duidelijke communicatie, warme begeleiding, veilige kennismakingsmomenten en herkenbare contactpersonen verlagen we deze niet-financiële barrières. 

8. Vrije tijd draagt bij aan welzijn 

We zien een toenemend aantal kinderen met mentale kwetsbaarheden, zoals overprikkeling, angst of ADHD. Door prikkelarme hoeken op kampen en activiteiten te voorzien en individueel af te stemmen wat een kind nodig heeft, ondersteunen we het welzijn van kinderen terwijl ze participeren in het reguliere aanbod.

9. Kennisdeling versterkt het jeugdwerk 

Onze ervaringen met armoede, inclusie en toeleiding delen we actief via opiniestukken, artikels, vormingen en beleidsgesprekken. Zo kunnen andere organisaties leren van onze praktijk en kunnen we gezamenlijk werken aan structurele toegankelijkheid in het jeugdwerk.

10. Kleine successen maken het verschil 

Elke succesvolle participatie — een kind dat zich inschrijft bij een sportclub, een jongere die zelfvertrouwen ontwikkelt tijdens een activiteit — is een concrete impact van ons werk. Die “kleine wins” tonen dat maatwerk en toeleiding kinderen echt kansen geven in hun vrije tijd. 

Slotbeschouwing 

Sportpret bewijst dat participatie aan vrijetijdsactiviteiten geen privilege, maar een recht van elk kind is. Door eigen aanbod te combineren met gerichte toeleiding naar het reguliere aanbod, maatwerk te leveren, financiële en sociale drempels weg te nemen en kennis te delen, kunnen we kinderen echte kansen bieden. 

Onze tien leerlessen laten zien hoe jeugdwerk, sport en welzijn levens veranderen, stap voor stap, kind per kind.