Tips & tricks: Een talige begeleidershouding

Je rol als begeleiding is zeer belangrijk. Tijdens vrijetijdsactiviteiten voor kinderen en jongeren kan je wel eens verschillende talen horen. Kinderen en jongeren spelen vaak in hun moedertaal. Dit is een deel van hun identiteit. Bestraf het gebruik ervan niet, maak van het Nederlands een leuke speeltaal. De vrijetijd is ideaal om Nederlands bij kinderen en jongeren uit te breiden en te oefenen. Creëer een veilig klimaat en zorg voor een positieve sfeer. Kinderen die zich goed voelen, benutten meer spreekkansen. Doe het zelf, enthousiasmeer en stimuleer. 

Tips voor een goede en duidelijke speluitleg

Neem een vlotte start

• Zorg voor een rustige omgeving zodat kinderen je speluitleg goed kunnen volgen. Laat kinderen even zitten, zo luisteren ze vaak aandachtiger. 
•  Neem de kinderen mee in het spel door er een context of verhaal aan te koppelen. 
• Plaats je op ooghoogte van kinderen, zo trek je hun aandacht. 

Zorg voor visuele ondersteuning

• Gebruik tijdens je uitleg materialen die aan bod komen tijdens de activiteit en wijs voorwerpen aan. 
• Gebruik gebaren die je uitleg ondersteunen. 
• Doe het voor. Je kan ook kinderen vragen om een opdracht voor te doen. 

Test of ze je uitleg hebben begrepen

• Stel open vragen. Zo ga je na of kinderen je uitleg begrijpen. Vraag niet: 'Is het voor iedereen duidelijk?' Als een kind 'ja' antwoordt, weet je het nog niet zeker. 

'Wat doe je als je alle balletjes gevonden hebt?'
'Wanneer heb je gewonnen?' 
'Wanneer moet je beginnen te lopen?' 

Hoe pak je hele dag aandacht hebben voor taal aan 

Bied verzorgde en rijke taal aan 

• Spreek langzaam en articuleer goed. Gebruik eenvoudige woorden en zinnen. 
• Leg iets met andere woorden uit als een kind je niet begrijpt. Synoniemen of transparante woorden (woorden herleidbaar uit een andere taal) kunnen helpen. Bijvoorbeeld: participeren i.p.v. deelnemen. 
• Eenvoudige woorden en zinnen gebruiken, betekent niet dat je weinig taal gebruikt. Integendeel! Ga in interactie met de kinderen, ook op vrije momenten. Bied zelf veel Nederlands aan. Kinderen pikken veel en spontaan (onbewust) taal op. 

Ga in interactie en creëer spreekkansen 

• Stel zo veel mogelijk open vragen. 
• Stel één vraag per keer en heb oog voor kinderen die stiller zijn. Niet alle kinderen hebben evenveel spreekdurf. 
• Heb geduld. Neem het gesprek niet snel zelf in handen na een vraag waarop niet snel een antwoord komt. Geef kinderen die Nederlands leren tijd. Laat kinderen soms even zoeken naar woorden of zinnen 

Zorg voor interactie tijdens je activiteit 

• Speel je in groepen of teams? Maak heterogene groepen (een mix van moedertalen én taalniveaus Nederlands).
• Tijdens knutselactiviteiten kan je oog hebben voor maximale interactie door kleine(re) groepjes te vormen. 
• Plaats verschillende tafelblokken in plaats van één grote tafel zodat kinderen met elkaar kunnen praten. 

Het omgaan met andere talen in de vereniging 

Buig het gesprek spontaan om 

Spreken kinderen onderling een andere taal? Spreek ze daar niet rechtstreeks op aan. Buig het gesprek spontaan om naar het Nederlands door mee in interactie te gaan. 

Hou zelf vast aan het Nederlands 

• Schakel niet over naar een andere taal. Als een kind je echt niet begrijpt, vertaal dan individueel (niet voor de hele groep). Sluit af door het nog eens in het Nederlands te herhalen. 

• Een kind in gevaar (pijn, angst...) kan je 1 op 1 aanspreken in de moedertaal als je die beheerst. Zo troost je het kind en zorg je voor een veilig klimaat. 

Corrigeer op een positieve manier 

Maakt een kind fouten in het Nederlands? 

• Blijf enthousiast! Het is positief dat kinderen Nederlands durven te praten. 
• Zeg niet dat het fout is maar corrigeer op een positieve manier door met de juiste woorden te antwoorden of te reageren.' 

Hoeveel punt is gewonnen?'
Wie 5 punten heeft, is de winnaar. 
'Wil jij ook een pomme?'
'Ja hoor, geef mij maar een appel.'