Wat is (kans)armoede?
Wat is (kans)armoede?
Armoede
Kansarmoede is een toestand waarbij mensen drempels ervaren die hun kansen enorm verkleinen. Hierdoor kunnen mensen in armoede onvoldoende deelhebben aan maatschappelijk hooggewaardeerde zaken, zoals onderwijs, arbeid, huisvesting. Het gaat niet om iets eenmaligs, maar om meerdere zaken die zich voordoen op verschillende terreinen, zowel materieel als immaterieel. Er zijn zes kenmerken om kansarmoede na te gaan:
- maandinkomen van het gezin
- opleiding van de ouders
- ontwikkeling van kinderen
- arbeidssituatie van de ouders
- huisvesting gezondheid
Kinderen en jongeren in armoede
Het percentage van kinderen dat geboren wordt in een Vlaams kansarm gezin is in de periode van 1997 – 2020 meer dan verdubbeld (!), van 4% naar 13.65%. Meer dan 1 op de 10 geboorten vindt plaats in een kansarm gezin. Dat wordt berekend via de kansarmoede-index van Kind en gezin. In het Brussels hoofdstedelijk gewest werd in 2020 gemeten dat er 29.7 % kansarm is. Dat is bijna 1 op 3. De kans is dus redelijk groot dat je in je vereniging met kinderen en jongeren in aanraking komt die het thuis financieel niet makkelijk hebben. Voor sommige ouders is het niet vanzelfsprekend om geld te betalen voor de hobby van hun kind. Dit zorgt voor een drempel bij kinderen om deel te nemen aan vrijetijd of om op zoek te gaan naar iets dat ze leuk vinden.
Kinderarmoede is gekleurd
Waar het armoederisico bij mensen van Belgische origine 13.65% bedraagt, is het bij mensen van niet-Europese afkomst meer dan drie keer hoger (37%). Armoede in Vlaanderen is daardoor meer en meer gekleurd. 2 op de 3 kinderen die in kansarmoede leven, hebben een moeder van niet-Belgische afkomst. Ongeveer 130.000 kinderen krijgen vanaf hun geboorte minder kansen en de cijfers blijven verhogen.
De gevolgen van kinderarmoede
Armoede in de vroege kinderjaren heeft een grote impact op het ontwikkelingsproces. Kinderen lopen cruciale ontwikkelingskansen mis en dit op een vroegtijdige leeftijd tussen 0 en 3 jaar. Ze lopen al vanaf hun eerste levensjaar een achterstand van 2 maanden op die nog moeilijk kan worden ingehaald.
Zo zijn er bijvoorbeeld effecten op intelligentie.
- Kinderen in armoede doen het vele malen minder in hun schoolloopbaan, verlaten vaak vroegtijdig hun schoolcarrière en dit alles vermoeilijkt de doorstroom naar de universiteit en hogeschool.
- Kinderen ervaren armoede ook anders dan hun ouders. Ze kunnen zich uitgesloten voelen op school doordat ze niet kunnen deelnemen aan bepaalde activiteiten, zich schamen omdat ze minder mooie kleren hebben of niet het nieuwste speelgoed, etc.
Ze krijgen weinig ruimte om hun eigen talenten te ontwikkelen omdat ze vooral proberen in andere basisbehoeften te voorzien. Kinderarmoede is niet alleen een persoonlijk drama voor deze kinderen en hun ouders, het kan zelfs nefaste effecten hebben op hun hele leven en ook op dat van anderen. Een investering in het terugdringen van kinderarmoede betekent dus een investering in de toekomst van ons allen.
Armoede heeft een impact op de vrijetijdsparticipatie en de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren:
- Het snijdt in de hobby’s.
- Het vermindert de sociale contacten.
- Het gezin kan zich minder reizen en vakanties veroorloven.
De kracht van jeugdwerk en vrijetijd voor kinderen en jongeren in armoede
Armoede wekt binnen het jeugdwerk heel wat vragen op. Jeugdwerk kan en moet die problemen niet allemaal oplossen, maar kan wel een steentje bijdragen.
Bekijk deze getuigenis van Anouar en ontdek hoe jij als jeugdwerker een verschil kan maken in het leven van een kind/jongere in armoede.
Wat kan het jeugdwerk betekenen voor kinderen en jongeren in armoede?