De uitdagingen van diversiteit vandaag

Ervaringsdeskundigen aan het woord 

Het kan ook altijd interessant zijn om stem te geven aan een (opgeleide) ervaringsdeskundige. Zo organiseert De Ambrassade regelmatig inspiratiedagen waar ze plaats wil geven aan ervaringsdeskundigen. Zorg zeker voor een safe space. Vermijd om mensen zomaar voor de leeuwen gooien als ze een delicate, pijnlijke of persoonlijke boodschap brengen. Bereid ze voor op of scherm ze af van mogelijk kwetsende opmerkingen of kritiek. Enkele tips:   

• Zorg voor de nodige discretie en maak afspraken van wat er publiek wordt gemaakt of wordt meegedeeld aan derden.
• Besteed aandacht voor kadering en terugkoppeling: wat gebeurt er nu verder met deze inbreng?
• Waak over de setting en vereniging: zorg dat er rust is, aandacht en concentratie. Neem je tijd en behandel deze inbreng niet als een vrijblijvende inleiding, een tussendoortje of een ‘leuke’ afsluiter. 
• Kijk kritisch naar je eigen geloofwaardigheid. Durft je vereniging zich uitspreken tegen onrecht? Komt ze op voor de belangen van anderen? Durft ze standpunten in te nemen en neemt ze risico’s om de belangen van anderen te verdedigen? Meent de vereniging wat ze zegt en zet ze die standpunten consequent om in de eigen praktijk?

Bijvoorbeeld: de jeugddienst van Genk ging in zee met een improvisatietheatergezelschap. Enkele medewerkers van het gezelschap gingen in gesprek met mensen in armoede over hun ervaringen met sportclubs en jeugdverenigingen. Op basis van deze gesprekken, werkten de spelers enkele scènes uit die ze brachten voor de Genkse jeugdverenigingen en de sportraad. Zo hielden ze verenigingen een spiegel voor en konden ze op een ludieke en speelse manier toch een aantal ernstige thema’s aanbrengen of inzichten meegeven. 

Vermijd Tokenism

Nodig enkel mensen uit omdat je oprecht geïnteresseerd bent. Het is een valkuil om mensen een stem te geven in functie van een externe vereiste of als schone schijn, dit wordt tokenism genoemd. Een mogelijke valkuil is dat je iemand tot (symbolische) vertegenwoordiger van een groep bombardeert, bv. “We hebben nog iemand nodig met een migratieachtergrond voor ons inspraakmoment.”. Een andere valkuil is dat diverse mensen enkel mogen meepraten over diversiteitsissues. Zie het ruimer: mensen in armoede kunnen ook meepraten over de folder van je werking, mensen met een handicap hebben misschien ook zinvolle dingen te vertellen over je vrijwilligersbeleid … 

Onverwachte kritiek

Hou er rekening mee dat het betrekken van andere stemmen ook kan leiden tot onverwachte kritiek, spanningen en conflict. Wie vooral leeft en werkt in homogene groepen, krijgt weinig tegenspraak. Wie andere stemmen beluistert, kan onaangenaam verrast worden door de kijk, de ervaringen en de scherpe kritiek die ze formuleren. Als je dit niet incalculeert, dan bestaat de kans dat andere deelnemers op die momenten defensief of zelfs vijandig zullen reageren. Hoe meer je je als minderheidsgroep je stem laat horen, hoe meer dit als problematisch ervaren wordt, synoniem hiervoor is de integratieparadox. Denk maar aan wat Rachida Lambaret overkwam of zeg niet zomaar moslim tegen een moslim.

Enkel als je kritisch naar jezelf kan kijken, kan je op een correcte en verantwoorde manier andere stemmen uitnodigen.    

Heb oog voor beeldvorming 

Vertegenwoordiging binnen het jeugdwerk en vertegenwoordiging naar de buitenwereld en de media gaan hand in hand. Als het beeld naar buiten niet divers is, dan zien diverse jongeren niet dat jeugdwerk ook iets voor hen is en voelen ze zich niet welkom. Bewust nadenken over de beeldvorming in folders, campagnes, maar ook over wie je laat spreken in naam van de vereniging, kan helpen om een meer divers publiek te bereiken.