Wat is inclusie?
Wat is inclusie?
Inclusie
Inclusie is ervoor zorgen dat alle mensen zich welkom voelen.
Het is het omarmen van mensen ongeacht hun leeftijd, geslacht, etniciteit, religie, handicap, seksuele geaardheid, onderwijs en nationale afkomst. Hierbij streven we naar het aanbieden van gelijke toegang en kansen, alsook het wegnemen van drempels en het wegwerken van discriminatie en onverdraagzaamheid.
We leenden deze afbeelding van Unia.
Dit centrum voor gelijkheid heeft heel wat interessant online materiaal over inclusie.
Wat inclusie niet is
Inclusie is één van de basisvoorwaarden om een menswaardig leven te leiden en beïnvloedt heel wat aspecten van ons leven. Het wordt echter vaak nog onterecht gebruikt, bijvoorbeeld wanneer het eigenlijk om sociale integratie of segregatie gaat. Omdat het heel belangrijk is om hier een onderscheidt in te maken zetten we nog eventjes op een rijtje wat inclusie niet is:
- Sociale uitsluiting
Bij sociale uitsluiting wordt de deelname aan de samenleving geweigerd aan de persoon of de groep. Ze mogen niet meedoen omwille van een bepaalde eigenschap zoals handicap, etniciteit, seksuele voorkeur etc. - Sociale segregatie
Bij sociale segregatie wordt de niet-dominante groep gedwongen om in een omgeving te leven enkel met mensen van dezelfde groep. Ze leven dus apart/geïsoleerd van de samenleving en mengen zich dus ook nauwelijks met mensen van de dominante groep. - Sociale integratie
Bij integratie mogen personen meedoen als ze zich kunnen aanpassen. De bestaande structuren passen zich niet of te weinig aan de noden van de personen, zij moeten zelf de drempels zien weg te halen. Dit zorgt ervoor dat een volwaardige en duurzame deelname vaak heel moeilijk is en heel veel inspanning kost aan mensen.
Inclusie versus toegankelijkheid
Voor sommigen zijn de termen inclusie en toegankelijkheid niet nieuw, anderen weten niet wat ze zich hierbij moeten voorstellen.
Hieronder staan beide termen uitgelegd:
- Inclusie wil zeggen dat mensen met een extra ondersteuningsnood als volwaardige burgers worden opgenomen in de maatschappij. De maatschappij past zich aan, zodat iedereen kan deelnemen aan élke activiteit.
- Toegankelijkheid betekent dat iedereen er mag en kan zijn. De deuren staan open voor iedereen, dus ook voor mensen met een extra ondersteuningsnood. Lees hier meer over toegankelijkheid.
In dit artikel van Demos lees je hoe leerkrachten in het deeltijds kunstonderwijs van een toegankelijke werking voor personen met een handicap aan het groeien is naar een inclusieve plek voor iedereen.
Vroeger en nu
Hoewel toegankelijkheid een belangrijke stap is en al heel wat mensen kan helpen, is het nog belangrijker om aan de slag te gaan met inclusie en wat de meerwaarde van inclusie is voor zowel organisaties, deelnemers als voor de samenleving. Door inclusief te werken krijgt iedereen zijn plaats en moeten niemand die opeisen.
Van waar komt inclusie?
In onderstaand filmpje zie je hoe de visie op mensen met een beperking veranderde doorheen de tijd:
De inclusiegedachten
Op dit moment groeit en bloeit de inclusiegedachte. Mensen beseffen dat personen in een maatschappelijk kwetsbare situatie en/of met een beperking, mensen zijn zoals jij en ik. De nadruk wordt gelegd op de dingen die je als persoon kan, in plaats van de dingen waar iemand het moeilijk mee heeft. De persoonlijke situatie staat namelijk steeds in interactie met een context. Hierdoor kun je de individuele situatie niet loskoppelen van het maatschappelijke verhaal.
Hoe iemand functioneert is dus niet alleen het gevolg van de mogelijkheden van die persoon, maar ook van de eisen en de ondersteuning van de samenleving. Zo heeft iemand die in armoede leeft minder mogelijkheden. In onze maatschappij wordt immers verwacht dat je deelneemt aan het sociale leven en dat je dit als ouder/voogd kan betalen.
Door de inclusiegedachte wordt niet gekeken naar wat die persoon niet kan, namelijk de rekening betalen, maar wordt gekeken naar wat hij/zij wel kan. Daarnaast worden er ook diensten en producten ontwikkeld om die persoon zo veel mogelijk te ondersteunen. Deze gedachte toont dat iedereen een volwaardig lid kan zijn van de samenleving en dat het grootste deel van de aanpassingen niet van de persoon zelf moet komen, maar wel van de maatschappij waarin ze leven. Wil dit dan zeggen dat wij alles moeten veranderen? Neen, zeker niet. De meeste veranderingen moeten in ons hoofd plaatsvinden, want ons hoofd is de broeikas van nieuwe ideeën.
En hoe begin je er dan aan?
Globelink maakte een leuk filmpje om inspiratie uit te halen.